Obrona Cywilna

Samoobrona powszechna, obrona cywilna i zarządzanie kryzysowe, a edukacja społeczeństwa w zakresie ochrony ludności

Jedną z wielu funkcji państwa jest zapewnienie obywatelom podstawowych warunków ochrony przed potencjalnymi i realnymi zagrożeniami. Chociaż zadania te w większości przypadków pozostają w gestii administracji samorządowej (przede wszystkim) oraz organów władzy, administracji, organizacji społecznych i podmiotów gospodarczych, to dużą rolę w tych dziedzinach przypisuje się obywatelom.

Zasadniczą cechą nowoczesnej cywilizacji jest gwałtowny postęp w wielu dziedzinach, w tym w dziedzinie nauki i techniki. Żyjemy w czasach, kiedy rozwój wielu dziedzin naukowych i towarzyszący im postęp techniczny wpływa bezpośrednio na realia codziennego życia człowieka i coraz bardziej warunkuje jego istnienie. Osiągnięcia nauki i techniki umożliwiają człowiekowi realizowanie wielu celów życiowych, dzięki czemu może on w coraz większym stopniu przekształcać warunki społeczne w swoje bezpośrednie środowisko życia.

Minęły czasy, gdy do działalności zawodowej, społecznej lub prywatnej wystarczyła dobra wola jednostki, gdy ograniczano się do posługiwania się opinią lub radami specjalistów w tych dziedzinach. Coraz bardziej niezbędna do działania każdego człowieka staje się wiedza społeczna, ekonomiczna, polityczna i obronna. Wiedza obronna coraz częściej zajmuje jedną z priorytetowych pozycji. Konieczne zatem staje się posiadanie odpowiednich umiejętności działania oraz znajomość właściwych metod i środków osiągania pożądanych celów społecznych. Tym samym, jak nigdy dotąd, elementy wiedzy o świecie, państwie i jego systemie obronnym stają się sprawą szczególnie ważną dla przyszłości narodów i społeczeństw. Samoobrona powszechna to termin z zakresu teorii wojskowości określający oddolną formę obrony narodowej (system obrony narodowej dzieli się na dwie części: cywilną i wojskową), polegającą na samorzutnym, trwałym lub doraźnym organizowaniu się ludności cywilnej w miejscu zamieszkania, dla przeciwstawienia się zagrożeniom życia, mienia i środowiska. Zagrożenia te mogą wynikać zarówno z działalności ludzkiej, jak i z przyczyn naturalnych.

Obowiązek szkolenia ludności w zakresie powszechnej samoobrony obejmuje każdego obywatela Rzeczypospolitej Polskiej. Szczegółowo reguluje to Ustawa z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony RP – Rozdział 4, Powszechna samoobrona ludności (Dz. U. z 2004 r. Nr 241, poz. 2416.

Szkolenie w zakresie powszechnej samoobrony polega na obowiązkowym udziale ludności w zajęciach podstawowych lub ćwiczeniach praktycznych. Zajęcia podstawowe, w cyklu pięcioletnim, prowadzi się w formie zorganizowanego szkolenia lub w formie samokształcenia, w celu teoretycznego przygotowania ludności do wykonywania zadań samoobrony. Ćwiczenia praktyczne polegają na wykonywaniu przedsięwzięć mających na celu nabycie praktycznych umiejętności ochrony własnego zdrowia i życia, gospodarstwa domowego oraz udzielania pomocy poszkodowanym.

Zajęcia podstawowe dla osób zatrudnionych organizuje się i prowadzi w zakładach pracy, a dla pozostałej ludności w miejscu jej zamieszkania. Ewidencję osób podlegających obowiązkowi szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony oraz osób, które odbyły przeszkolenie, prowadzą:

  • kierownik (właściciel) zakładu pracy – w stosunku do pracowników zakładu - Wójt – w stosunku do pozostałych osób. W ramach przygotowania do samoobrony mieszkańcy mogą być zobowiązani przez Wójta do:
  • przygotowania ochrony budynku lub lokalu mieszkalnego oraz mienia osobistego i indywidualnego,
  • zabezpieczenia własnych źródeł wody pitnej i środków spożywczych przed zanieczyszczeniem lub skażeniem,
  • utrzymania i konserwacji posiadanego oraz przydzielonego sprzętu i środków ochrony,
  • utrzymania i konserwacji domowych pomieszczeń ochronnych,
  • wykonywania innych przedsięwzięć mających na celu ochronę własnego życia, zdrowia i mienia oraz udzielania pomocy poszkodowanym.

Numer alarmowy 112 - działa na terenie całego kraju.
Połączenia alarmowe 112 są odbierane przez Straż Pożarną i Policję.
Zachowane pozostają numery:

  • 997 - Policja
  • 998 - Straż Pożarna
  • 999 - Pogotowie Ratunkowe


Numer 112 jest jednolitym numerem alarmowym obowiązującym na terenie całej Unii Europejskiej.

Numer 112 służy do powiadamiania w sytuacjach zagrożenia zdrowia, życia lub mienia: pożary, wypadki drogowe, kradzieże, włamania, w przypadku użycia przemocy, nagłe omdlenia i utrata świadomości, poważne uszkodzenie ciała i silne krwawienie, przypadki porażenia prądem, rozpoznania osoby poszukiwanej przez Policję, inna nagła sytuacja zagrażająca zdrowiu lub życiu.