Pomiary jakości powietrza prowadzone na przestrzeni ostatnich lat, wskazują, że w Małopolsce występują bardzo wysokie poziomy stężeń zanieczyszczeń w powietrzu. Roczna ocena jakości powietrza dokonywana jest przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska. Zgodnie z nią, od roku 2009, wszystkie strefy ochrony powietrza w Małopolsce zaliczono do stref, w których przekroczone zostały poziomy dopuszczalne pyłu PM10 i poziomy docelowe benzo(a)pirenu. Natomiast od roku 2011, po rozpoczęciu pomiarów pyłu PM2.5, również w tym zakresie corocznie we wszystkich strefach występowały przekroczenia poziomu dopuszczalnego.
Również analizy Programu ochrony powietrza dla województwa małopolskiego, potwierdziły zły stan jakości powietrza. Na obszarze wszystkich gmin w Małopolsce występują przekroczenia poziomu docelowego benzo(a)pirenu. Na wysokie poziomy tego zanieczyszczenia narażonych jest nawet 94% mieszkańców Małopolski.
Kogo dotyczy uchwała antysmogowa?
Uchwała antysmogowa podjęta 23 stycznia 2017 roku przez Sejmik Województwa Małopolskiego jest aktem prawa miejscowego i obowiązuje wszystkich na obszarze województwa małopolskiego (poza Krakowem). Dotyczy zarówno prywatnych budynków, jak również budynków gospodarczych, szklarni i tuneli foliowych, lokali usługowych, zakładów przemysłowych.
Wprowadzone ograniczenia obejmują instalacje, w których spalane są paliwa stałe. Dotyczą instalacji, które bezpośrednio wydzielają ciepło, przekazują ciepło do cieczy, do systemu dystrybucji gorącego powietrza lub do systemu centralnego ogrzewania. Przepisy dotyczą więc kotłów, pieców, kominków, ale również procesów produkcyjnych, wędzarni, suszarni, gastronomii, itp.
Wymagania dla jakości stosowanych paliw, aby wyeliminować odpady węglowe i mokre drewno:
Od 1 lipca 2017 roku w całej Małopolsce obowiązuje zakaz stosowania mułów i flotów węglowych. Te frakcje to właściwie odpady węglowe – drobny pył węglowy o ziarnach do 3 mm, który zawiera duże ilości wilgoci, popiołu i innych zanieczyszczeń decydujących o dużej emisji przy jego spalaniu. Nie można również spalać węgla oznaczonego jako “miał”, gdyż zawartość frakcji poniżej 3 mm przekracza 15%.
Obowiązuje także zakaz spalania drewna i biomasy o wilgotności powyżej 20%. Oznacza to, że drewno przed spaleniem powinno być sezonowane – jego suszenie powinno trwać co najmniej dwa sezony. Suche drewno charakteryzuje się znacznie wyższą kalorycznością i niższą emisją zanieczyszczeń niż drewno surowe. Do sprawdzenia wilgotności drewna można stosować urządzenia elektroniczne tzw. wilgotnościomierze do drewna.
Okresy przejściowe dla obecnie użytkowanych kotłów na węgiel i drewno:
Do końca 2022 roku konieczna jest wymiana kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają żadnych norm emisyjnych (dotyczy wszystkich kotłów poniżej 3 klasy). Nie czekaj do ostatniej chwili! Już teraz wymień swój kocioł! Masz czas tylko do końca 2022 roku!
Obecnie istnieje możliwość skorzystania z dostępnych programów dofinansowania do wymiany kotłów (Czyste powietrze i Ulga termomodernizacyjna - informacja dostępna w Urzędzie Gminy Kłaj tel. 12 2841100 w.26). W przyszłości – po zakończeniu programów dofinansowania – konieczna będzie wymiana urządzeń we własnym zakresie.
Do końca 2026 roku trzeba wymienić kotły, które spełniają chociaż podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub klasę 4 według normy PN-EN 303-5:2012.
Kotły spełniające wymagania klasy 5 według normy PN-EN 303-5:2012, które były eksploatowane przed 1 lipca 2017 roku, mogą być użytkowane do końca swojej żywotności.
Obowiązek wymiany lub doposażenia kominków w urządzenia redukujące emisję:
Od 1 lipca 2017 roku nowo instalowane kominki (również tzw. ogrzewacze pomieszczeń, piece kaflowe czy popularne „kozy”) muszą spełniać wymagania ekoprojektu. Dotyczy to również sytuacji instalowania kominka w istniejących budynkach np. w ramach wymiany na nowy.
Od 1 stycznia 2023 roku dopuszczone będzie używanie tylko kominków spełniających wymagania ekoprojektu lub kominków, których sprawność cieplna wynosi co najmniej 80%. Dane dotyczące sprawności cieplnej powinna zawierać dokumentacja techniczna lub instrukcja kominka.
Kominki, które nie spełniają wymagań w zakresie ekoprojektu lub sprawności cieplnej na poziomie co najmniej 80%, od 2023 roku muszą zostać wymienione lub wyposażone w urządzenie redukujące emisję pyłu do poziomu zgodnego z wymaganiami ekoprojektu.
Kontrola przestrzegania wprowadzanych ograniczeń:
Kontrola przestrzegania wymagań uchwały jest prowadzona przez uprawnione służby:
- straż miejską i gminną,
- upoważnionych pracowników urzędu gminy,
- Policję,
- Inspekcję Ochrony Środowiska.
Użytkownik urządzenia grzewczego powinien okazać kontrolerom dokumenty potwierdzające, że piec, kocioł lub kominek, z którego korzysta spełniają wszystkie wymogi określone w uchwale antysmogowej. Takim dokumentem może być np. dokumentacja techniczna, instrukcja użytkowania, wyniki badań, certyfikaty, które potwierdzają spełnienie wymaganych poziomów sprawności i emisji. Jeśli użytkownik nie posiada takich dokumentów, będzie domniemanie, że instalacja nie spełnia wymagań uchwały.
Jeżeli użytkownik instalacji nie przestrzega przepisów uchwały antysmogowej, może zostać ukarany mandatem do 500 zł. Może zostać również skierowany wniosek do sądu o ukaranie karą grzywny do 5 tys. zł. Kara może zostać nałożona ponownie przy każdym przypadku eksploatacji instalacji niezgodnie z uchwałą antysmogową.
