Realizacja kolejnego zadania ofertowego z dziedziny kultury na terenie Wrocławia powierzona TS Wolni Kłaj przez Wójta Gminy Kłaj i Powiat Wielicki nie jest przypadkowa, ponieważ od lat zajmujemy się kultywowaniem polskich miejsc pamięci narodowej we Lwowie i na kresach wschodnich. Przez nawiązanie do społeczeństwa wielokulturowego i wielonarodowościowego przedwojennego Lwowa zapoznajemy uczestników zadania z historią i kulturą Kresów wschodnich i z naszym dziedzictwem historycznym i kulturowym. Po krótkim namyśle rodzi się pytanie i wątpliwość? Co wspólnego mają ze sobą Wrocław i Lwów, gdzie Rzym a gdzie Krym? Otóż Wrocław jest obecnie dolnośląską metropolią, przez wieki burzliwej historii przynależał do polskich Piastów, Czech, Niemiec by po II wojnie światowej powrócić znowu do Polski. Natomiast Lwów, niegdyś habsburgskie miasto w Galicji, był kolebką polskości a po odzyskaniu niepodległości jednym z największych ośrodków kultury obok Krakowa i Warszawy. Po drugiej wojnie światowej ziemie odzyskane (zachodnie) były świadkiem niewyobrażalnego ludzkiego dramatu związanego z demograficznym przesunięciem (wysiedleniem). Wraz z przesunięciem naszej zachodniej granicy do Odry - państwo polskie zostało jednocześnie zmuszone do oddania dużej części swych terenów wschodnich Związkowi Radzieckiemu. Przypadłe ZSRR tereny, w tym Lwów, Stanisławów, Tarnopol zostały objęte programem tzw. repatriacji, polscy mieszkańcy Ukrainy Zachodniej zostali przeniesieni na Śląsk, między innymi do Gliwic i Wrocławia. W wyniku działań wojennych Wrocław ( Twierdza Wrocław) zostaje doszczętnie zniszczony. Pamiętam, że jeszcze w latach 60 było to jedno wielkie gruzowisko, z którego wydobywano i odzyskiwano cegłę i kamienne elementy bogatej ornamentyki zniszczonych kościołów i zabytkowych kamienic. Dzisiaj Wrocław dzięki skrupulatnemu planowi odbudowy, w którym uczestniczyli repatrianci ze Lwowa posiada specyficzny klimat. To tu we Wrocławiu tak daleko od ukraińskiej Galicji – znajduje się ulica Lwowska i ulica Orląt Lwowskich a nad miastem jak twierdzą starzy Lwowiacy mieszkający we Wrocławiu unosi się „duchu miasta Lwowa“. Przy odbudowie Wrocławia pracowało bowiem, wielu absolwentów wyższych uczelni Lwowskich, którzy pomagali między innymi przy odbudowie uniwersytetu i miejskich urzędów. I tak u wielu ludzi powstało przeświadczenie, że wszyscy Lwowianie przenieśli się do Wrocławia.
Tu trafiły do muzeum po II wojnie światowej przebogate zbiory polskiego malarstwa z XVII-XIX w. z dawnych kresów Rzeczypospolitej, wśród których nie brak dzieł wielkich mistrzów; Artura Grottgera, Aleksandra Gierymskiego, Jana Matejki, Jacka Malczewskiego i wielu innych. Na Wrocławskim rynku znajduje się pomnik Aleksandra Fredry przeniesiony ze Lwowa, tu również w 1946 roku trafiło dzieło Jana Styki i Wojciecha Kossaka „Panorama Racławicka” wraz z częścią zbiorów Ossolineum. Dzisiaj Wrocław to przepiękne i bogate w zabytki architektoniczne miasto, z równie licznymi dziełami sztuki zgromadzonymi w muzeach a po ciasnych ulicach starówki snują się wszędobylskie krasnoludki odlane z brązu – turystyczna atrakcja tego miasta. W roku 2016 Wrocław był Europejską Stolicą Kultury.
14 lipca 2018 r. (sobota) udajemy się bladym świtem do Wrocławia by zrealizować powierzone nam zadanie ofertowe „Poznaj swój kraj –Wrocław – jedno miasto wiele kultur ”. Podróż przebiegła sprawnie i o godz. 9.30 meldujemy się w umówionym z przewodnikiem miejscu pod pomnikiem papieża Jana XXIII na Ostrowie Tumskim. Zwiedzamy gotycką Katedrę św. Jana Chrzciciela a w niej unikatowe kaplice i romantyczne organy piszczałkowe na 150 głosów. Następnie przemieszczamy się przez Ostrów Piaskowy i dalej przez barokowe ogrody Ossolineum docieramy pod barokowy gmach Uniwersytetu Wrocławskiego. Tu zwiedzamy przepiękną utrzymaną w stylu barokowym Aulę Leopoldina i Oratorium Mairianum, po czym udajemy się na stare miasto. Poznajemy kolejno gotyckie więzienie miejskie, Stare Jatki, rynek z przepięknym renesansowym ratuszem, plac solny i kościół Marii Magdaleny z mostkiem czarownic. Po 5 godzinnym intensywnym okresie realizacji zadania przyszedł czas na krótki odpoczynek i posiłek w cieniu parasoli ogródków gastronomicznych, licznie usłanych na starym mieście. Na koniec dnia zwiedzamy jeszcze Piwnicę Świdnicką z 1273 r. najstarszą restaurację w Polsce mieszczącą się w ratuszu i udajemy się na ul. Purkiniego by zobaczyć Monumentalne malowidło o długości 114 metrów i wysokości 15 metrów, przedstawiające zwycięską bitwę Polaków nad Rosjanami pod Racławicami w kwietniu 1794 roku. To wspaniałe dzieło Jana Styki i Wojciecha Kossaka upamiętniające 100 rocznicę insurekcji kościuszkowskiej zostało po raz pierwszy przedstawione we Lwowie 5 czerwca 1894 r. Po wojnie w 1946 roku panorama trafiła do Wrocławia, gdzie przez wiele lat przeleżała w magazynach. Nie wystawiano jej przede wszystkim ze względów politycznych. Dopiero po 1980 r. rozpoczęto budowę rotundy, w której jest pokazywana Panorama Racławicka od 1985 r. w niezwykle ekspresyjny sposób. To, co zobaczyliśmy to prawdziwa uczta dla oczu, wrażenia jakie odnieśliśmy po oglądnięciu Panoramy przeszły najśmielsze oczekiwania. Po niezwykle emocjonującym spektaklu udajemy się pod halę 100-lecia do Parku Szczytnickiego by oglądnąć najmłodszy polski obiekt w pisany na Światową Listę Dziedzictwa Kultury i Przyrody UNESCO w 2006 roku. Pełni wrażeń - po całym dniu zmęczeni, ale wzbogaceni o wiedzę, którą przekazywali nam przewodnicy – wracamy w rodzinne strony. Może za rok spotkamy się znów przy realizacji następnego zadania z dziedziny kultury poświęconemu kultywowaniu polskich miejsc pamięci narodowej.
Powyższe zadanie pod nazwą „Poznaj swój kraj –Wrocław – jedno miasto wiele kultur ” zrealizowane zostało z wykorzystaniem środków własnych TS Wolni Kłaj oraz przy wsparciu finansowym Powiatu Wielickiego, Urzędu Gminy Kłaj oraz wpłat własnych beneficjentów.
Jerzy Czubak
